Joris van Severen

Joris van Severen werd geboren als zoon van een notaris, in 1894 te Wakken, in het rustige landelijke West-Vlaanderen van rond de eeuwwisseling. Zijn lagere school volgde hij in de dorpsschool en nadien ging hij op het internaat te Gent, bij de Jezuïeten met hun streng en vrome opvoeding. Hier komt Joris in contact met de Blauwvoeterie van Hugo Verriest (die ook zijn doopsel gedaan heeft) Rodenbach en Verschaeve, deze 3 figuren hebben hem heel fel geïnspireerd en beïnvloed.

In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit en Van Severen trekt naar het front. Als soldaat gedroeg hij hem voorbeeldig en merkte men zijn leiderscapaciteiten op, zo kreeg hij de kans om officier te worden. Aanvankelijk weigert hij, maar de leiders van de Vlaamse soldaten aan den IJzer overtuigen hem, vooral omdat ze nood hadden aan Vlaamse officieren.

Hij wordt het dan ook en is een knap officier met een ongekende geest en stijl. Hij eet, slaapt, vecht en lijdt met zijn manschappen. Zoals elke goede leider doet hij er alles aan om zoveel mogelijk levens te sparen. De "officier met de soldatenschoenen" noemden ze hem. Zijn compagnie staat in de vuurlinie, maar heeft geen enkele offers moeten brengen.

Omwille van zijn Vlaamsgezinde activiteiten wordt hij gedegradeerd en van het front verbannen, tenminste voorlopig, want het grote offensief is daar." Hij droomde ervan zijn volk te dienen dat hij vond in de bloedgrachten van den IJzer" zoals hijzelf getuigde.

Na de oorlog pikte hij terug zijn studies op maar met niet zo een groot succes. Hij treedt op als redenaar voor de Vlaamse Frontpartij, en geeft een prachtig cultureel blad uit "Ter Waarheid". Hieraan werkte grote figuren uit de Europese geesteleven mee: Stefan George, Charles Maurras, Lernard Shaw, enzovoort. Hij blinkt uit door zijn verzorgde houding en stijl.

In dit blad verschijnt zijn bekende essay over het Vlaams-Nationalisme, ongekend in die tijd. Even later in 1921 werd hij Volksvertegenwoordiger , de jongste van het parlement. Zo trachtte hij de Frontpartij een politiek programma te geven dat sociaal verantwoord was en ver boven de gewone taalproblematiek. Zou bouwde hij reeds steen voor steen aan een nieuwe beweging met als gedachte "het Nationaal-Solidarisme". Na de verkiezingsnederlaag van 1923 treedt van Severen uit de partij omdat er weinigen nog geloofde in zijn nieuwe beweging. Zo sticht hij in 1931 het Verbond van Dietse Nationaals Solidaristen, het Verdinaso. Dit verbond wilt Noord-Nederland, Vlaanderen en Zuid-Vlaanderen verenigen in een sterke nationale staat die sociaal zijn gegrondvest op de beginselen van Rerum Novarum.

Joris van Severen verdedigt het corporatisme, de Vlaamsgezinden die zich niet van hun kleinheid kunnen ontdoen volgden hem ook niet, werken hem zelfs tegen. Het Verdinaso groeit! Daar breekt echter een rode reactie los: provocatie, vechtpartijen, aanvallen,… met onder andere de beroemde zaalslag te Antwerpen. Hier gooide enkele militanten een hele bende rode terroristen buiten. De Dinasomilitanten zijn altijd in de minderheid maar door hun tucht en opofferingsgeest zetten zij zegevierend voort. De D.M.O. wordt uitgebouwd tot een ware orde. Gedaan met de slordigheid en de lawaaierigheid van de Flaminganten.

Hij leefde veel in eenzaamheid, timide van een kloosterlijke-strenge soberheid, van Severen wil dit volk weer groot maken, door het los te maken van het traditionele Vlaamse minderwaardigheidscomplex, en dat onvruchtbare negativisme. Zelf ziet hij nu ook ruimer dan bij de stichting in 1931. Voor zijn blik herrijzen de aloude Nederlanden, de 17 provinciën, van Friesland tot Pikardië, van Vlaanderen tot Luxemburg. Hij leert dat de taalkwestie niet het enige maar het voornaamste probleem is en bovendien gemakkelijk is op te lossen.

Maar dan moet eerst de enigste hinderpaal uit de weg geruimd worden: het partijregime. Dat is zijn strijdplan, het regime vernietigen , de staat echter niet vernietigen maar veroveren van binnen uit!

Deze "nieuwe mars richting" werkt als een oorlogsverklaring . snel komt er reactie vanuit de partijen die hun dictatuur bedreigd voelen, huiszoekingen, verbod aan ambtenaren om lid te zijn van het Verdinaso, geen werklozensteun meer voor de Dinaso-syndicaten, uniform verbod enzovoort. Dit schept een echt front atmosfeer en daarin voelt van Severen zich thuis! Hij blijft door zetten, het moreel van zijn manschappen blijft hoog!

Van Severen is niet tegen volksmedezeggingsschap maar is wel tegen democratie, tegen de partijdicatuur . hij aanvaardt een sterke regering maar met de noodzakelijke controle van een parlement, waarin Volksvertegenwoordigers zitten van de organen die de natie uitmaken: de beroepen, de gewesten, de universiteiten,… Geen partijgeknoei meer, met elk jaar een regeringscrisis en zonder verantwoording, geen volksbedrog meer! Hij weet wat hij wilt, hij is nu de vader, de officier, de leraar van zijn manschappen. En voor diegene die hem beter kennen : een goed mens, steeds bereid om te helpen en raad te geven. Hij oefent steeds een grotere invloed uit op zijn mensen.

Voor het eerst sedert de Geuzen staan er weer Noord- en Zuid-Nederlanders in één legerschaar en onder één bevel: het Verdinaso krijgt vaste voet in Amsterdam (1933)en weldra in alle Noord-Nederlandse gouwen. Ook in de Romaanse gouwen en het Walenland komen er afdelingen. Met frisse blauwvoetwimpels marcheren nu overal jong-dinaso vendels, de nieuwe jeugdbeweging.

In de eesrte oorlogsdagen van de Tweede Wereldoorlog wordt van Severen aangehouden en weggevoer naar Frankrijk . geslagen en gestampt wordt hij met zijn adjudant Jan Rijckoort tot in de Abbekerkers gesleurd. Door dronken soldaten worden ze daar neergeschoten.

Geschreven door:
Rolf Waegeman

Mij laatste uren met Joris van Severen. Een getuige verslag door Pol Le Roy.

 Op 10 mei 1940 's ochtends na de definitieve bevestiging van de Duitse inval nam ik in Gent de trein naar Brugge. Ben omstreeks 09.00 uur bij de Leider in het Cruye van Bourgonje, de laatste woonplaats van Joris van Severen in het hartje van Brugge. In de voormiddag komt ook Jan Rijckoort ons hier vervoegen. Mijn eerste vraag aan de Leider was of hij geen proclamatie zou bekend maken. Wegens het algemeen bekend standpunt van het Verbond, achte hij dit totaal overbodig.Zelfs leek hij onthutst over de Duitse inval. Hij zag geen duidelijke reden voor zulke 'stommiteit'.Wijl om de haverklap de sirenen loeiden, gekscheerde de Leider:'weeral een duif die ze te hoog zien vliegen hebben'. Terwijl wij nu de toestand en eventuele gevolgen bespraken, verklaarde hij onder meer :'Nu we samen met de Noord-Nederlanders in de zelfde strijd staan om ons bloed te vergieten, wordt wellicht de grondslag gelegd om ons gemeenschappelijk doel te bereiken. Nu is het uur gekomen'. Verder: ' 'tzal maar een goei 14 dagen duren eer de Duitsers in Zeebrugge staan'.Rond 11.00 uur gaan wij samen Jan en de Leider en ik een kijkje nemen in de stad en zien op de grote markt indruk wekkende Franse gemotoriseerde eenheden voorbij trekken, richting Nederland. Bij onze terugkeer tegen het middaguur duurde die voorbij marsch voort. Wat ons de bedenking ontlokte dat de Fransen net 'voldoende verrast' waren om, binnen de kortste keren gevechtsklaar door Brugge te trekken.... Jan verliet ons met een 'tot vanmiddag'. Weer thuis was er aperitief en middagmaal in gezelschap van een dame. Terwijl wij na het eten de koffie verbruiken, wordt er omstreeks 15.00 uur aangebeld. Van Severen gaat opendoen. Voor hem staan 4 mannen van de 'sureté' voor een vrij oppervlakkige huiszoeking. De Leider zegt met een spotlachje: ' Pol ze zoeken wapens en uniformen'. Nadien wordt hem betekend dat hij onder aanhoudingsmandaat staat en met hen mee moet.Mij heeft men nog niet eens mijn identiteitskaart gevraagd. De Leider meent dat er een vergissing in het spel is en dat hij vlug op vrije voeten zal staan.Hij vraagt mij tot volgende dag te blijven e desnoods langer. Anna de meid kent u en zal voor alles zorgen en het likeurkastje weet ge staan. Ik tracht de dame, die zeer onder de indruk is, gerust te stellen.Doch weinige minuten later wordt er weer aangebeld. Ik ga openen. Vergezeld van één van de staatsveiligheid agenten staat Joris van Severen voor mij : 'Pol hoeveel geld hebt ge nog?'. Ik geef hem bescheid. Hij vraagt of ik nog iets persoonlijk te betalen heb. 'Ja een deel van mijn op afbetaling gekocht pak'. Bon: hij opende zijn portefeuille. 'Dan delen we'. Hij geeft me 300 van zijn 600 frank in zijn bezit. Ik wil weigeren. Het is een Bevel. Nog een stevige handdruk, de eenheid van ons beider blik (zoals bij onze eerste ontmoeting) 'Heil 'T Dinaso'!! Ik zou hem niet meer wederzien. Ik , Pol Leroy, was toen secretaris van het VERDINASO : Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen. 

Ons VERDINASO archief 

De bedoeling van ons archief is om zoveel mogelijk archiefstukken te verzamelen om ze te conserveren en te bewaren voor de toekomst. In een tijd van 35 jaar is er dan ook een gigantisch archief bij elkaar gebracht waar reeds vele studenten en historici gebruik van hebben gemaakt met zeer goede recensies tot gevolg voor zowel de schrijvers als het archief. Wijzelf zijn geen historici maar zijn wel actief met geschiedenis bezig.Wij willen enkel een aanzet geven om onderwerpen uit de vergeethoek te halen en mensen aan te zetten tot het leren kennen en begrijpen van onze geschiedenis. Ons Nederlandse volk heeft adelbrieven die weinig volkeren kunnen voorleggen en zelf doen we er niets mee. De vraag kan terecht gesteld worden : 'waar is de oudere fierheid heen gevaren'. Bij de moord op één van de grootste leiders en ideologen van ons volk ,Joris van Severen, nu op 20 mei 2020 precies 80 jaar geleden is het meer dan tijd om hier even bij stil te staan. Uiteraard was het geen toeval dat uitgerekend Joris van Severen en zijn trouwe adjudant Jan Rijckoort werden vermoord in het Franse Abbeville. Dat het VERDINASO een beweging was in volle groei en ontwikkeling bewijzen de vele publikaties van reeds in het begin van de twintiger jaren tot 1941. Ook na de dood van Van Severen en na de tweede wereldoorlog is het VERDINASO en zijn leer niet weg te denken geweest uit het politieke landschap. Geen man of organisatie is zoveel bestudeerd als Joris van Severen en het Verdinaso. Boekenplanken vol, tijdschriften bij de vleet tot op de dag van vandaag. Daarom geven we U graag een kijk wat er zoal te vinden is in het Vlaams Historisch archief. Dit is geen compleet overzicht , geen volledig historisch overzicht maar een indruk hoe belangrijk dit alles is voor de beweging .20mei 1920, Jan De Beule.  

Sommige reeksen zijn compleet maar we blijven nog steeds op zoek om ontbrekende nummers

te vinden om de jaargangen compleet te maken of om nummers

en bladen te vinden die nog niet in het archief zijn opgenomen.

Na-Oorlogse publicaties

Dit is een greep uit de naoorlogse tijdschriften en is niet volledig. We zijn nog steeds op zoek naar ontbrekende nummers om ons archief aan te vullen. 

Burger insignes en het Joris van Severen trouwkenteken in Brons en zilveren uitvoering samen met de Brevier van de Dinaso Militant.

(Uit het Archief Jan de Beule)