Veldkruis der Heldenhulde

Een tijd geleden konden we een houten Heldenkruis verwerven van een veldgraf van een gesneuvelde Vlaamse soldaat uit de eerste wereldoorlog.

Het houten kruis werd in 'verzamelaars' kringen te koop aangeboden wat ons werd gemeld door een kameraad.

We vonden dat dit uniek stuk Vlaams erfgoed niet verloren mocht gaan in een privaat collectie van een miliaria verzamelaar en zo verborgen zou blijven voor het publiek.

Daarom maakte het Vlaams Historisch archief de nodige fondsen vrij om een uniek stukje van ons Vlaams erfgoed te conserveren en te bewaren.

De geschiedenis van het ontstaan en de vernietiging van de heldenhuldezerkjes is bekend en je kan er ook iets meer over lezen in ons dossier over de IJzerbedevaarten.

Over dit houten Heldenhulde kruis zijn er echter nog vele vragen en is de juiste geschiedenis alsnog niet achterhaald al zijn er 2 plausibele pistes.

AVV-VVC.

Wat meteen opvalt aan het houten Heldenhulde kruis is dat het de letters AVV-VVC draagt (Alles voor Vlaanderen -Vlaanderen voor Christus) dit tot verschil met de alom gekende heldenhuldezerken waarbij Christus met een K is geschreven, namelijk AVV-VVK.

De leuze 'Alles voor Vlaanderen – Vlaanderen voor Kristus werd gelanceerd in 1881 door de sociaal geëngageerde Vlaams voelende (vergeten) priester Frans Drijvers (1858-1914) in het tijdschrift 'De Student'. 

Voor meer informatie over deze grote vergeten Vlaming verwijzen we graag naar het boek 'Frans Drijvers' sociaal bewogen Vlaams priester' geschreven door Lydia Diser en uitgegeven bij het Davidsfonds. 

Na het lanceren van de leuze in 1881 werd deze leuze gretig overgenomen in de prille Vlaamse Beweging en vind men deze regelmatig terug in allerlei geschriften en afbeeldingen, hierbij werd Kristus soms met een C geschreven en soms met een K.

Later werd deze leuze volledig gecultiveerd door Joe Englisch

Bij zijn ontwerp voor het gekende Heldenhulde zerk met Blauwvoet.

Enkele voorbeelden van periodiek gebruik van de leuze Alles voor Vlaanderen - Vlaanderen voor Kristus met C geschreven.

Feit is dat het houten Heldenhuldekruis werd geplaatst als tijdelijk kruis op het graf van gesneuvelde Vlaamse soldaten in afwachting van een blijvende betonnen Heldenhulde zerk.

Volgens onze informatie zijn er slechts 2 van deze voorlopige houten kruisjes overgebleven.

Er bevindt zich één in de Ijzertoren en één bij ons in het Vlaams Historisch Archief, voor de rest hebben wij geen enkele info gevonden dat er zich nog ergens een exemplaar zou bevinden.

Wie deze opdracht gaf voor het maken van deze voorlopige houten kruisjes of wie ze heeft gemaakt en geplaatst weten we op dit moment niet.

Bij de zoektocht naar informatie over deze kruisjes legde ik mijn vragen en foto's voor aan een Duitse Kameraad H.M. , amateur archeoloog die gespecialiseerd is in de eerste wereldoorlog en zeer vertrouwd is met de geschiedenis en oorlogsgeschiedenis in de Westhoek.

Volgens zijn denkpiste zou het kunnen dat deze houten Kruisjes gemaakt zijn door Duitse soldaten die deze 'vijandelijke' gesneuvelde soldaten die achter het front waren achtergebleven ook hebben begraven indien er de mogelijkheid was.

Volgens hem was dit gebruikelijk bij alle legers, dit om ziekten te vermijden en ook uit vorm van respect.

In dit geval was de Duitse legerleiding ook op de hoogte van de problematiek van de vernielde Heldenhulde zerkjes door de Belgische legerleiding en kwam hen dit 'propagandistisch' dus ook goed uit naar de leiding van bijvoorbeeld de leiding van de Frontpartij en de Vlaamsgezinde soldaten.

Dit zou overgens ook de 'C' kunnen verklaren.

Hoe dan ook zijn er nog steeds zeer vele vraagtekens.

Bij deze zouden we dan ook graag een oproep willen doen aan alle mensen die eventueel over meer info beschikken over deze houten Heldenhulde zerkjes om ons dit te laten weten zodat eventueel alle vraagtekens kunnen worden weggewerkt.

Bij voorbaat veel dank voor de medewerking, alle verdere info hoe klein ook kan van grote historische waarde zijn om deze geschiedenis in elkaar te puzzelen.

Jan De Beule.